Έξυπνη κινητικότητα (smart mobility)

Η αποτελεσματικότερη μεταφορά και κινητικότητα είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει σωστά μία πόλη. Η ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων μεταφορών στοχεύει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της αυξανόμενης αστικοποίησης και κυκλοφοριακής συμφόρησης. Μία έξυπνη πόλη πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμη τόσο από τους κατοίκους της όσο και από επισκέπτες. Ο στόχος κάθε πόλης πρέπει να είναι η παροχή ενός πολύπλευρου, αποτελεσματικού και ασφαλούς συστήματος μεταφορών.

Η εφαρμογή ΤΠΕ στον τομέα των μεταφορών κρίνεται αναγκαία μιας και μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση της απόδοσης, ασφάλειας και μεταφοράς των επιβατών, αλλά και στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που οφείλεται στο σύστημα μεταφορών. Τα πλεονεκτήματα από την υλοποίηση έξυπνων συστημάτων μεταφορών περιλαμβάνουν: α) τη μείωση της κυκλοφοριακής κίνησης μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης των μεταφορών σε μία πόλη και β) τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Η αυξημένη κυκλοφοριακή κίνηση και οι επικίνδυνες καιρικές συνθήκες, μεταξύ άλλων, μπορούν να οδηγήσουν σε ατυχήματα. Τα ευφυή συστήματα μεταφορών συμβάλλουν στην πρόληψη των ατυχημάτων συσχετίζοντας πληροφορίες σχετικά με την ταχύτητα του ανέμου, την ορατότητα, τις συνθήκες του δρόμου και τις βροχοπτώσεις, και τον γ) έλεγχο της κυκλοφοριακής κίνησης. Τα ευφυή συστήματα μπορούν να ελέγχουν τους φωτεινούς σηματοδότες σε κεντρικούς δρόμους, έτσι ώστε να αντιδρούν στις μεταβαλλόμενες τάσεις της κυκλοφορίας και να μην λειτουργούν σε σταθερό χρονοδιάγραμμα.

Πιο συγκεκριμένα, τα έργα που προτείνονται στον τομέα της Κινητικότητας και Μεταφορών είναι τα εξής:

Έξυπνη διαχείριση του στόλου οχημάτων του Δήμου μέσω τοποθέτησης αισθητήρων ή χρήσης των ήδη υπαρχόντων τρόπων παρακολούθησης οχημάτων.
Νέο σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης και ευφυής διαχείριση θέσεων στάθμευσης.
Σταθμοί επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Επανασχεδιασμός δρομολογίων των αστικών λεωφορείων και σύστημα παρακολούθησης της πορείας τους.
Δημιουργία έξυπνων διαβάσεων σε επιλεγμένα σημεία.
Μελέτη δράσεων για την ενσωμάτωση του ποδηλάτου στις επιλογές μετακίνησης.

4.2.1. Έξυπνη διαχείριση του στόλου οχημάτων του Δήμου μέσω τοποθέτησης αισθητήρων ή χρήσης των ήδη υπαρχόντων τρόπων παρακολούθησης οχημάτων

Η παρούσα δράση έχει ως σκοπό την επέκταση του συστήματος διαχείρισης και παρακολούθησης του στόλου του Δήμου Κοζάνης σε όλα τα οχήματά του, (απορριμματοφόρα, οχήματα πολιτικής προστασίας και οχήματα εργοταξιακών εργασιών). Ο Δήμος Κοζάνης ήδη διαθέτει ένα σύστημα που παρακολουθεί 85 από τα οχήματα του στόλου του (πληροφορία θέσης και λειτουργία ή μη του κινητήρα, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο), το οποίο όμως λειτουργεί με δέκτες GPS. Η αντικατάσταση αυτών των δεκτών με αισθητήρες που βασίζονται σε LoRa θα μειώσει το λειτουργικό κόστος. Μέσω της ανάπτυξης μιας εφαρμογής κεντρικής διαχείρισης θα μπορεί να γίνεται η διαχείριση ολόκληρου του στόλου και η εξαγωγή στατιστικών στοιχείων και αναφορών για την καλύτερη λήψη αποφάσεων. Τα πλεονεκτήματα της έξυπνης διαχείρισης του στόλου οχημάτων του Δήμου είναι, μεταξύ άλλων:

μειωμένο κόστος και αυξημένη παραγωγικότητα
αυξημένη ασφάλεια
καλύτερος επιχειρησιακός σχεδιασμός μέσω της παρακολούθησης των οχημάτων
βελτιωμένη εξυπηρέτηση των πολιτών
εξαγωγή στατιστικών στοιχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς για τη λήψη αποφάσεων

Για την επίτευξη του στόχου της προτεινόμενης δράσης, προτείνεται να πραγματοποιηθούν οι ακόλουθες ενέργειες:

Εγκατάσταση αισθητήρων LoRa που θα παρέχουν ακριβή εικόνα της κατανάλωσης των καυσίμων για τη μείωση του κόστους, σε όλα τα οχήματα του Δήμου Κοζάνης
Δημιουργία εφαρμογής που θα διαχειρίζεται κεντρικά όλο το στόλο και θα μπορεί να εξάγει στατιστικά στοιχεία και αναφορές για τη λήψη αποφάσεων. Η εφαρμογή θα εμπλουτιστεί με χρήσιμες λειτουργίες για το στόλο οχημάτων, όπως η βελτιστοποίηση των δρομολογίων των οχημάτων που πρέπει να επισκεφθούν συγκεκριμένα σημεία ενδιαφέροντος.

4.2.2. Νέο σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης και ευφυής διαχείριση θέσεων στάθμευσης

Η παρούσα δράση έχει ως σκοπό την υλοποίηση ενός συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης και ευφυούς συστήματος διαχείρισης θέσεων στάθμευσης. Το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για μια έξυπνη πόλη, αφού διευκολύνει την ανεύρεση θέσης στάθμευσης, αποτρέπει την παράνομη στάθμευση και όλα τα προβλήματα που αυτή προκαλεί στο κέντρο μιας πόλης, ενώ συμβάλλει στην αποσυμφόρηση του κυκλοφοριακού προβλήματος.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να επιλύσει ο Δήμος Κοζάνης είναι η δημιουργία χώρων στάθμευσης για κατοίκους και επισκέπτες, και η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των ενδιαφερόμενων οδηγών για τη διαθεσιμότητά τους. Ένα σύστημα ευφυούς διαχείρισης θέσεων στάθμευσης εστιάζει στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών που περιγράφουν σε πραγματικό χρόνο τη διαθεσιμότητα των χώρων στάθμευσης και βελτιώνουν την λειτουργία της πόλης, μειώνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τις εκπομπές ρύπων.

Ο Δήμος Κοζάνης διαθέτει 28 μηχανήματα ελεγχόμενης στάθμευσης μοντέλου Schlumberger/Parkeon DG4S τα οποία προμηθεύτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε, γίνονται μόνο προμήθειες ανταλλακτικών και υπηρεσιών συντήρησης των υπαρχόντων μηχανημάτων. Η παραγωγή του συγκεκριμένου μοντέλου σταμάτησε το 2008.Τα τελευταία πέντε έτη στην αγορά υπάρχουν μόνο μεταχειρισμένα ανταλλακτικά σε υψηλές τιμές λόγω εισαγωγής τους από το εξωτερικό. Λειτουργούν αποκλειστικά με τη χρήση κέρματος και δέχονται κέρματα αξίας έως 1 ευρώ. Δεν υπάρχει η δυνατότητα αναβάθμισης τους για χρήση εναλλακτικών μεθόδων πληρωμής. Επιπλέον, η προμήθεια μεταχειρισμένων ανταλλακτικών είναι περιορισμένη.

Αντικατάσταση του υπάρχοντος συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης με ένα νέο, τεχνολογικά αρτιότερο που θα υποστηρίζει πληρωμή τόσο επί τόπου (όπως το υπάρχων σύστημα) αλλά και με απομακρυσμένο/ηλεκτρονικό τρόπο. Φιλικό προς αλλοδαπούς τουρίστες, καθώς θα είναι δίγλωσσο (ελληνικά/αγγλικά).
Εύκολη πρόσβαση με τον αριθμό κυκλοφορίας του οχήματος ως «κλειδί» για κάθε λειτουργία του συστήματος (καταχώριση οχήματος, στάθμευση, έλεγχο νομιμότητας).
Εξέταση παροχής δωρεάν θέσεων στάθμευσης για τους μόνιμους κατοίκους στην περιοχή τους.
Μέριμνα για συμπολίτες και επισκέπτες ΑμεΑ.
Πιλοτική εγκατάσταση αισθητήρων σε συγκεκριμένες θέσεις πάρκινγκ (σε αρχική φάση προτείνεται η εγκατάστασή τους μόνο σε θέσεις για ΑμεΑ και στη συνέχεια η μελέτη εγκατάστασής τους και σε άλλες θέσεις) και η δημιουργία εφαρμογής για την ενημέρωση των οδηγών για τις ελεύθερες θέσεις.
Ηλεκτρονικές πινακίδες ενημέρωσης οδηγών: επαναχρησιμοποίηση των υφιστάμενων πινακίδων του Δήμου που έχουν εγκατασταθεί σε σημεία του οδικού δικτύου που θα ενημερώνουν τους οδηγούς για τη διαθεσιμότητα των θέσεων στάθμευσης.
Εφαρμογή κεντρικής διαχείρισης του συστήματος στάθμευσης που θα αποτελεί το κέντρο του ολοκληρωμένου συστήματος και θα προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης και ανάλυσης όλων των στοιχείων που συγκεντρώνονται στο σύστημα, και θα υλοποιεί τις εκάστοτε υποστηρικτικές λειτουργίες.

Η πρόταση είναι ο Δήμος να προχωρήσει στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός σύγχρονου συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης που θα έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

Εναλλακτικούς τρόπους αγοράς και πληρωμής χρόνου στάθμευσης (σημεία πώλησης ΟΠΑΠ, μίνι μάρκετ, περίπτερα)
Ανανέωση χρόνου στάθμευσης ηλεκτρονικά
Πολλαπλές θέσεις στάθμευσης (μόνιμοι κάτοικοι, θέσεις επισκεπτών, Θέσεις ΑΜΕΑ)
Εύκολη διαδικασία στάθμευσης μέσω τηλεφωνικής κλήσης, sms, app, internet και έξυπνων συσκευών.
Δυνατότητα αναλογικής χρέωσης (ανά λεπτό) και όχι προαγορασμένου χρόνου στάθμευσης για τους εγγεγραμμένους χρήστες.
Εύκολη πρόσβαση με τον αριθμό κυκλοφορίας του οχήματος ως «κλειδί» για κάθε λειτουργία του συστήματος (καταχώριση οχήματος, στάθμευση, έλεγχο νομιμότητας).

Το λογισμικό του συστήματος θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω προδιαγραφές:

να διαλειτουργεί με το Ενιαίο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και συγκεκριμένα την εφαρμογή για τη διαχείριση κλήσεων που θα επιτρέπει γρήγορο και αποτελεσματικό έλεγχο από την αρμόδια Αρχή
να περιλαμβάνει υποσύστημα αστυνόμευσης. Θα πρέπει να επιτρέπει τη διασύνδεση του με μελλοντικό εξοπλισμό αστυνόμευσης που θα αγοραστεί (συμβατό με Android και IOS) και τη χρήση κινητών συσκευών από τους υπαλλήλους της δημοτικής αστυνομίας
να περιλαμβάνει υποσύστημα διαμόρφωσης πολιτικής στάθμευσης (τιμολογιακή πολιτική, χωρική επέκταση και κατηγοριοποίηση θέσεων στάθμευσης)
να περιλαμβάνει mobile εφαρμογή χρέωσης χρόνου στάθμευσης επισκεπτών
να παρέχει μελλοντικά τη δυνατότητα προβολής της διαθεσιμότητας θέσεων σε πραγματικό χρόνο και μέσα από εναλλακτικά κανάλια, όπως κινητές συσκευές ή φωτεινές πινακίδες LED, πλήρες και τεκμηριωμένο API για την περαιτέρω διασύνδεση εφαρμογών και συστημάτων (υφιστάμενων και νέων).

4.2.3. Σταθμοί επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

Η παρούσα δράση έχει ως σκοπό τη δημιουργία νέων σταθμών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων για τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων από συμπολίτες μας. Η χρήση του συμβατικού αυτοκινήτου αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις πιο ρυπογόνες δραστηριότητες, αφού χρησιμοποιείται καθημερινά από πολλούς συμπολίτες μας. Η τεράστια μόλυνση των πόλεων προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση οχημάτων με μηχανές εσωτερικής καύσης. Έχει πλέον γίνει σαφές ότι τα συμβατικά αυτοκίνητα δεν αποτελούν τη βέλτιστη επιλογή για τη μετακίνηση εντός των ορίων μιας πόλης.

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αποτελούν το μέλλον της αυτοκίνησης και αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αντικαταστήσουν έναν μεγάλο αριθμό συμβατικών οχημάτων. Τα πλεονεκτήματα τους είναι η οικονομία στην κατανάλωση, οι χαμηλές εκπομπές ρύπων, το μικρότερο κόστος συντήρησης και η αθόρυβη λειτουργία τους που συμβάλλει στη μείωση της ηχορύπανσης στις πόλεις. Στην Ελλάδα προς το παρόν η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι περιορισμένη, γεγονός που οφείλεται τόσο στην απουσία υποδομών επαναφόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων όσο και στην έλλειψη φορολογικών κινήτρων. Ο Δήμος Κοζάνης έχει ήδη προμηθευτεί τρία ηλεκτρικά οχήματα και εμπλουτίζει το στόλο οχημάτων του.

Δημιουργία σταθμών φόρτισης που θα αποτελούνται από έναν αριθμό σταθμών ημιταχείας και ταχείας φόρτισης και θα καλύπτουν τις ανάγκες των συμπολιτών μας για ανεφοδιασμό των ηλεκτρικών τους οχημάτων.
Εξέταση δημιουργίας αυτόνομων ηλιακών σταθμών φόρτισης που θα εκμεταλλεύονται την ηλιακή ενέργεια για τη φόρτιση των οχημάτων, σαν αυτόν που υπάρχει ήδη στο αμαξοστάσιο του Δήμου Κοζάνης.
Η αναγνώριση και ταυτοποίηση των χρηστών στους σταθμούς φόρτισης μπορεί να γίνεται με τη χρήση ειδικής κάρτας RFID ή/και με χρήση εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα.
Αντικατάσταση οχημάτων του στόλου του Δήμου με ηλεκτρικά οχήματα.

4.2.4. Επανασχεδιασμός δρομολογίων των αστικών λεωφορείων και σύστημα παρακολούθησης της πορείας τους

Η παρούσα δράση αφορά στον επανασχεδιασμό των δρομολογίων των αστικών λεωφορείων και την υλοποίηση συστήματος παρακολούθησης της πορείας τους. Στόχος είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των πολιτών που χρησιμοποιούν αστικά λεωφορεία και η προσέλκυση πολιτών που δε τα χρησιμοποιούν αλλά κινούνται με τα ιδιωτικά τους οχήματα. Για την επίτευξη αυτού του εγχειρήματος, σε άλλες πόλεις έχουν γίνει μελέτες για την εύρεση των κατάλληλων σημείων όπου πρέπει να εγκατασταθούν οι στάσεις των λεωφορείων και προσομοιώσεις για τη βελτιστοποίηση των δρομολογίων τόσο από πλευράς κάλυψης μεγαλύτερης μερίδας πληθυσμού, όσο και από πλευράς ελαχιστοποίησης του χρόνου εκτέλεσης των δρομολογίων.

Ενδελεχής μελέτη για τον ορισμό των σημείων όπου πρέπει να εγκατασταθούν οι στάσεις των αστικών λεωφορείων
Εύρεση των βέλτιστων διαδρομών που θα καλύπτουν όλα τα σημεία ενδιαφέροντος. Στόχος μπορεί να είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου εκτέλεσης ενός δρομολογίου αλλά και ο αριθμός μετεπιβιβάσεων που απαιτούνται για να φτάσουν οι πολίτες από την αφετηρία στον τερματισμό
Εγκατάσταση αισθητήρων στα αστικά λεωφορεία για την παρακολούθηση της κίνησης στους δρόμους και την ενημέρωση των πολιτών για το χρόνο άφιξης των λεωφορείων στις στάσεις
Υλοποίηση συστήματος ηλεκτρονικής πληρωμής μέσω κινητού για τη μείωση του χρόνου επιβίβασης στο λεωφορείο
Παροχή κινήτρων για χρήση των αστικών λεωφορείων έναντι χρήσης των ιδιωτικών οχημάτων

4.2.5. Δημιουργία έξυπνων διαβάσεων σε επιλεγμένα σημεία

Η παρούσα δράση αφορά στη δημιουργία έξυπνων διαβάσεων σε επιλεγμένα σημεία της πόλης, όπως π.χ. περιμετρικά των σχολικών μονάδων. Η έξυπνη διάβαση μοιάζει να αιωρείται πάνω από τον δρόμο, δημιουργώντας μια οφθαλμαπάτη που είναι ορατή από τους οδηγούς αυτοκινήτων, με στόχο να μειώνουν την ταχύτητα τους. Την ιδέα αυτή έχουν υλοποιήσει αρκετοί φορείς οδικής ασφάλειας σε διάφορες χώρες σημειώνοντας θετικά αποτελέσματα (σε αντίθεση με τα ακατάπαυστα κυρτώματα οδοστρώματος – «σαμαράκια»).

Ενδελεχής μελέτη για την εύρεση των σημείων όπου πρέπει να δημιουργηθούν οι έξυπνες διαβάσεις
Μελέτη και σύγκριση λύσεων για δημιουργία έξυπνων διαβάσεων

4.2.6. Τοποθέτηση αισθητήρων κίνησης στους φωτεινούς σηματοδότες για βελτίωση της κυκλοφοριακής ροής

Η παρούσα δράση αφορά στην τοποθέτηση αισθητήρων κίνησης στους φωτεινούς σηματοδότες για τη βελτίωση της κυκλοφοριακής ροής. Τα συστήματα ελέγχου κυκλοφορίας αποσκοπούν στην κατανομή του χρόνου μεταξύ ανταγωνιστικών κινήσεων όλων των χρηστών, δηλαδή μηχανοκίνητων οχημάτων, πεζών και ποδηλατών, στο διαθέσιμο χώρο του οδικού δικτύου, με τρόπο αποτελεσματικό και ασφαλή. Η επίτευξη αυτού του στόχου μπορεί να γίνει, μεταξύ άλλων λύσεων, με το συντονισμό ενός αριθμού σηματοδοτών με στόχο τη μείωση των συνεπειών στον ανταγωνισμό της κυκλοφορίας.

Στόχος των νέων συστημάτων ελέγχου κυκλοφοριακής κίνησης είναι η παρατήρηση της κυκλοφοριακής συμφόρησης που προκαλείται από φωτεινούς σηματοδότες και η εύρεση καλύτερου τρόπου αποσυμφόρησης της κίνησης. Η χρήση αισθητήρων για την παρακολούθηση της κίνησης στην πόλη συνδυάζεται με αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπουν την κίνηση σε κάθε χρονική στιγμή και ελέγχουν τους φωτεινούς σηματοδότες για τη μείωση της κυκλοφοριακής κίνησης.

Επέκταση δικτύου αισθητήρων στους φωτεινούς σηματοδότες για την παρακολούθηση της κίνησης.
Η δημιουργία ενός συστήματος ελέγχου της κυκλοφοριακής κίνησης στους φωτεινούς σηματοδότες που θα έχει ως στόχο την αποσυμφόρηση της κυκλοφοριακής κίνησης.

4.2.7. Μελέτη δράσεων για την ενσωμάτωση του ποδηλάτου στις επιλογές μετακίνησης

Η παρούσα δράση αφορά στη μελέτη δράσεων για την ενσωμάτωση του ποδηλάτου στις επιλογές μετακίνησης. Λόγω της μορφολογίας της πόλης της Κοζάνης, η χρήση ποδηλάτων και άλλων φιλικών προς το περιβάλλον μέσων δεν αποτελεί κύρια επιλογή για τη μετακίνηση των πολιτών. Παρόλα αυτά, ολοένα και περισσότεροι συμπολίτες μας τα τελευταία χρόνια προτιμούν αυτές τις λύσεις είτε για τη μετακίνησή τους εντός πόλης είτε για λόγους αναψυχής (π.χ. βόλτα με ποδήλατο). Οι υφιστάμενοι ποδηλατόδρομοι στο Δήμο Κοζάνης (Αργίλου–Κοζάνης και Κοζάνης–Καρυδίτσας) είναι μήκους 6,4χλμ αλλά βρίσκονται εκτός πόλης, οπότε είναι δύσκολη η χρήση τους από όλους τους συμπολίτες μας. Στόχος είναι η χάραξη νέων ποδηλατόδρομων που θα συνδέουν το κέντρο της πόλης με τους δύο υφιστάμενους.

Μελέτη χάραξης νέων ποδηλατοδρόμων που θα συνδέουν το κέντρο της πόλης με τους δύο υφιστάμενους
Μελέτη ενσωμάτωσης άλλων τρόπων μετακίνησης (π.χ. ηλεκτρικά ποδήλατα) εντός της πόλης

Προηγούμενο | Έξυπνη διακυβέρνηση (smart government)

Επόμενο | Έξυπνη οικονομία (smart economy)